ඉරානය තුළ පවතින උග්ර උද්ධමනය සහ මුදල් අවප්රමාණය වීම හේතුවෙන් ටෙහෙරාන් අගනුවරින් ආරම්භ වූ විරෝධතා සහ වැඩ වර්ජන මේ වන විට එරට තවත් නගර රැසක් වෙත ව්යාප්ත වී තිබේ. අමෙරිකානු ඩොලරයට සාපේක්ෂව ඉරාන රියාල් මුදලේ අගය වාර්තාගත ලෙස පහත වැටීමත් සමඟ ටෙහෙරානයේ ප්රධාන වෙළඳපොළේ වෙළඳුන් විසින් ආරම්භ කරන ලද මෙම විරෝධතාවලට අඛණ්ඩව තුන්වන දිනයත් ගත වී ඇත.
ටෙහෙරානයට අමතරව කරාජ්, හමදාන්, ඉස්ෆහන්, ෂිරාස්, මෂාද් සහ යස්ද් වැනි ප්රධාන නගරවල ද ජනතාව වීදි බැස විරෝධතාවල නිරත වන අයුරු විදෙස් මාධ්ය විසින් තහවුරු කර ඇති අතර, විරෝධතාකරුවන් විසුරුවා හැරීම සඳහා පොලිසිය විසින් කඳුළු ගෑස් ප්රහාර එල්ල කරන ආකාරය ද දැකගත හැකිය. මෙය 2022 වසරේ මහ්සා අමීනිගේ මරණයෙන් පසුව ඉරානයේ ඇති වූ විශාලතම මහජන විරෝධතාව ලෙස සැලකෙන අතර, ඇතැම් ප්රදේශවල කඩ සාප්පු වසා දමා ව්යාපාරික කටයුතු ද අත්හිටුවා තිබේ.
පවතින අර්බුදකාරී තත්ත්වය හමුවේ ඉරාන ජනාධිපති මසූද් පෙزشකියාන් ප්රකාශ කර ඇත්තේ විරෝධතාකරුවන්ගේ හඬට ඉවසීමෙන් සවන් දෙන බවත්, ගැටලු විසඳීම සඳහා ඔවුන්ගේ නියෝජිතයන් සමඟ සාකච්ඡා කිරීමට අභ්යන්තර කටයුතු අමාත්යවරයාට උපදෙස් ලබා දී ඇති බවත්ය. මීට සමගාමීව, ඉරාන මහ බැංකු අධිපති මොහොමඩ් රේසා ෆර්සින් සිය ධුරයෙන් ඉල්ලා අස් වී ඇති අතර, හිටපු මුදල් අමාත්ය අබ්දුල්නාසර් හෙම්මාටි නව මහ බැංකු අධිපතිවරයා ලෙස පත් කිරීමට ජනාධිපතිවරයා පියවර ගෙන තිබේ.
එරට ආර්ථික දත්තවලට අනුව දෙසැම්බර් මාසයේදී උද්ධමන අනුපාතය 42% ඉක්මවා ගොස් ඇති අතර ආහාර ද්රව්යවල මිල ගණන් 70% කින් පමණ ඉහළ ගොස් ඇති බව වාර්තා වේ. පසුගිය ඉරිදා දිනයේදී ඇමෙරිකානු ඩොලරයකට සාපේක්ෂව ඉරාන රියාල් මුදලේ අගය ලක්ෂ 14.2ක් දක්වා පහත වැටුණු අතර, මෙම මූල්ය අස්ථාවරත්වය හේතුවෙන් එරට ජන ජීවිතය දැඩි අර්බුදයකට ලක්ව ඇත.
විශ්වවිද්යාල සිසුන් ද මෙම විරෝධතාවලට එක්වී සිටින අතර, ඔවුන් ඉරාන උත්තරීතර නායක අයතුල්ලා අලි කමේනිට එරෙහිව සහ 1979 විප්ලවයෙන් නෙරපා හරින ලද ෂා රජුගේ පුත්රයා වන රේසා පහ්ලවි හට සහාය පළ කරමින් සටන් පාඨ කියන අයුරු දක්නට ලැබේ. ඇමෙරිකාවේ පිටුවහල්ව සිටින රේසා පහ්ලවි ද සිය සමාජ මාධ්ය ගිණුම් ඔස්සේ පණිවිඩයක් නිකුත් කරමින් ප්රකාශ කර ඇත්තේ වත්මන් පාලනය පවතින තාක් රටේ ආර්ථික තත්ත්වය තවදුරටත් පිරිහෙනු ඇති බවත් ජනතාවගේ ජයග්රහණය ස්ථිර බවත්ය.
ඇමෙරිකානු රාජ්ය දෙපාර්තමේන්තුව ද විරෝධතාකරුවන්ගේ ධෛර්යය අගය කරමින් ප්රකාශයක් නිකුත් කර ඇති අතර, ඇමෙරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්රම්ප් සහ ඊශ්රායල අගමැති බෙන්ජමින් නෙතන්යාහු අතර ෆ්ලොරිඩා හි පැවති හමුවකදී ද ඉරානයේ වත්මන් තත්ත්වය පිළිබඳව අවධානය යොමු වී තිබේ. ඉරාන ආර්ථිකය සම්පූර්ණයෙන්ම බිඳ වැටී ඇති බව එහිදී පවසා ඇති ට්රම්ප්, ඉරානය යළිත් න්යෂ්ටික වැඩසටහන් ආරම්භ කළහොත් ඊශ්රායල ගුවන් ප්රහාර සඳහා සහාය ලබා දෙන බවට ද අනතුරු අඟවා ඇත.
වසර ගණනාවක් තිස්සේ පවතින ඇමෙරිකානු සම්බාධක සහ දුර්වල ආර්ථික කළමනාකරණය හේතුවෙන් ඉරානයේ තෙල් අපනයනය සහ විදේශ විනිමය ගනුදෙනු දැඩි ලෙස සීමා වී ඇති අතර, 2024 වසරේ එරට වෙළඳ හිඟය ඩොලර් බිලියන 12 ඉක්මවා ගොස් තිබේ. ඉරාන රජය විසින් ලබන වසරේ බදු ඉහළ දැමීමට සැලසුම් කර තිබීම ද ජනතා නොසන්සුන්තාව තවදුරටත් වර්ධනය වීමට හේතුවක් වී ඇති බව ආර්ථික විශ්ලේෂකයෝ පෙන්වා දෙති.
