ජාත්යන්තර නිව්ස්වීක් සඟරාව සමග මෑත කාලීන ස්වභාවික අර්බුදය හා පැනනැගි ගැටලු සම්බන්ධයෙන් ජනපති අනුර කුමාර දිසානායක සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් පවත්වා තිබේ. එම සම්පූර්ණ සාකච්ඡාව එම වෙබ් අඩවියේ පළ කර තිබෙන අතර පහත පළවන්නේ සම්පූර්ණ සිංහල පරිවර්තනයයි.
-----
කොළඹ පිහිටි ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයේ ඇති අලංකාර ද්විපාර්ශ්වික රැස්වීම් ශාලාවේදී 'නිව්ස්වීක්' (Newsweek) සඟරාව සමඟ පැවති විවෘත සාකච්ඡාවකදී, ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක මහතා, දැනටමත් අස්ථාවර ආර්ථිකයක් තුළ මරණය සහ විනාශය ඉතිරි කර ගිය දරුණු සුළි කුණාටුවකින් පසුව තම ජාතිය මුහුණ දෙන යථාර්ථයන් පැහැදිලි කළේය.
කලාපීය අසල්වැසියන්ගේ සිට ගෝලීය බලවතුන් දක්වා ජාත්යන්තර හවුල්කරුවන් මෙම අර්බුද අවස්ථාවේදී ඉදිරිපත් වූ ආකාරයත්, ඉන්දියාව සමඟ සබඳතා යළි සකස් කර ගැනීමට, චීනය සමඟ පවතින සංකීර්ණ සබඳතා කළමනාකරණය කර ගැනීමට සහ ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්රම්ප් යටතේ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සමඟ ගැඹුරු සම්බන්ධතාවක් ගොඩනඟා ගැනීමට කොළඹට දැන් අවස්ථාවක් ලැබී ඇති බව දකින්නේ මන්ද යන්නත් ඔහු විස්තර කළේය.
සම්මුඛ සාකච්ඡාවේදී අසන ලද ප්රශ්න සහ ලබාදුන් පිළිතුරු ඇතුළත් පිටපත පහත දැක්වේ.
Newsweek: ශ්රී ලංකාව මෑත වසරවලදී, විරෝධතා ව්යාපාරවල සිට 2024 මැතිවරණයේ නාටකාකාර වෙනසක් දක්වා ප්රධාන දේශපාලන පෙරළි රැසකට භාජනය වී ඇත. ඔබගේ රජය බලයට පත් කළ මහජන මතය ඔබ පැහැදිලි කරන්නේ කෙසේද?
ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක: 2022 විරෝධතා ඇති වූයේ විදුලි කප්පාදුව සහ ඉන්ධන සහ ඖෂධ ලබා ගැනීම සඳහා වූ දිගු පෝලිම් නිසා පමණක් නොව, දූෂණය, අසමාන අවස්ථා සහ විනිවිදභාවයකින් හෝ වගවීමකින් තොරව ගනු ලැබූ තීරණ පිළිබඳව තිබූ ගැඹුරු කලකිරීම හේතුවෙනි. 2024 වන විට, එම මහජන කලකිරීම වෙනස් ආකාරයක නායකත්වයක් සඳහා වූ ප්රජාතන්ත්රවාදී ඉල්ලීමක් බවට පරිවර්තනය විය. අපගේ ජයග්රහණය පිරිසිදු පාලනයක්, ආර්ථික සාධාරණත්වයක් සහ සාම්ප්රදායික දේශපාලනයෙන් මිදීමක් සඳහා වූ කැඳවීමකි.
මිනිසුන්ට අවශ්ය වූයේ තමන්ට සත්යය පවසන සහ වගකීම භාර ගන්නා සාමාන්ය මිනිසුන් වැනි නායකයන්ය. අපට ලැබුණු ජනවරම විශ්වාසය පිළිබඳ ගිවිසුමක් ලෙස මම දකිමි; එනම් අවදානමට ලක්විය හැකි පිරිස අත් නොහරින ගමන් ආර්ථිකය ස්ථාවර කිරීමටත්, ආයතන ග්රහණය කර ගන්නවා වෙනුවට ඒවා ප්රතිසංස්කරණය කිරීමටත්, ශ්රී ලංකාවේ ප්රජාතන්ත්රවාදය අලුත් කළ හැකි බව ඔප්පු කිරීමටත් එළැඹි එකඟතාවකි. ඔවුන්ගේ විශ්වාසය අපතේ නොගිය බව අපි ඔවුන්ට පෙන්වා දිය යුතුය.
Newsweek: චීනය විසින් ගොඩනගන ලද යටිතල පහසුකම්, ඉන්දියානු කලාපීය බලපෑම සහ එක්සත් ජනපද ආර්ථික බලපෑම යන මංසන්ධියේ ශ්රී ලංකාව පිහිටා ඇත. ශ්රී ලංකාව සැබවින්ම කොතරම් දුරට උපායමාර්ගික ස්වාධීනත්වයක් රඳවා තබා ගන්නේද සහ ඔබ මෙම සබඳතා තුලනය කරන්නේ කෙසේද?
දිසානායක: ඉන්දියාව යනු කිලෝමීටර් 24 ක පමණ සාගර තීරයකින් වෙන් වූ ශ්රී ලංකාවේ සමීපතම අසල්වැසියායි. අපට ඉන්දියාව සමඟ ශිෂ්ටාචාරමය සම්බන්ධතාවක් ඇත. ශ්රී ලංකාවේ ජීවිතයේ ඉන්දියාව සමඟ කුමන හෝ ආකාරයකින් සම්බන්ධ නොවන පැතිකඩක් නොමැති තරම්ය. ශ්රී ලංකාව දුෂ්කරතාවයකට මුහුණ දුන් සෑම අවස්ථාවකදීම පළමුව ප්රතිචාර දැක්වූයේ ඉන්දියාවයි.
එමෙන්ම ඉන්දියාව අපගේ විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරුවා වන අතර, සංචාරක ව්යාපාරයේ විශාලතම මූලාශ්රය සහ ශ්රී ලංකාවේ සැලකිය යුතු ආයෝජකයෙකු ද වේ. චීනය ද සමීප සහ උපායමාර්ගික හවුල්කරුවෙකි. අපට රාජ්ය මට්ටමින් සහ දේශපාලන පක්ෂ මට්ටමින් දිගු ඓතිහාසික සබඳතාවක් ඇත. අපගේ වෙළඳ, ආයෝජන සහ යටිතල පහසුකම් හවුල්කාරිත්වය ඉතා ශක්තිමත්ය. එක්සත් ජනපදය සහ ශ්රී ලංකාව අතර ද ගැඹුරු සහ බහුවිධ සබඳතා පවතී. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය අපගේ විශාලතම වෙළඳපොළයි.
අපට පොදු ප්රජාතන්ත්රවාදී වටිනාකම් සහ නීති රීති මත පදනම් වූ ලෝක රටාවක් සඳහා කැපවීමක් ද ඇත. මෙම වැදගත් රටවල් සමඟ අපගේ සබඳතා හුදෙක් තුලනය කිරීමක් ලෙස අපි නොදකිමු. අපගේ සෑම සම්බන්ධතාවක්ම අපට වැදගත් වේ. අපි සියලු දෙනා සමඟ වැඩ කරන්නෙමු, නමුත් සැමවිටම එකම අරමුණක් ඇතිවයි – එනම්, සියලු දෙනාටම යහපත් ලෝකයක් තුළ, ශ්රී ලාංකිකයන්ට වඩා යහපත් ලෝකයක් නිර්මාණය කිරීමයි.
Newsweek: ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්රම්ප්ගේ ජනාධිපති ධුරය තුළ වෙනස් වන ලෝක රටාව තුල ශ්රී ලංකාවේ ස්ථානය වෙනස් කරනු ඇතැයි ඔබ දකින්නේ කෙසේද?
දිසානායක: ශ්රී ලංකාවට සාර්ථකත්වය යනු වෙළඳපොළ ප්රවේශය සහ අලුත් වූ ආයෝජන ගලා ඒමයි. ශ්රී ලංකාව ස්ථාවර සහ විශ්වාසවන්ත හවුල්කරුවෙකු ලෙසත්, ඉන්දියානු සාගරයේ කේන්ද්රස්ථානයක් ලෙසත් ස්ථාපිත කිරීම සඳහා අපි ජනාධිපති ට්රම්ප්ගේ පරිපාලනය සමඟ සම්බන්ධ වී කටයුතු කරන්නෙමු.
Newsweek: ශ්රී ලංකාවට වොෂින්ටනයෙන් නිශ්චිතවම අවශ්ය වන්නේ කුමක්ද සහ ඊට ප්රතිචාර වශයෙන් ලබා දීමට කැමති මොනවාද?
දිසානායක: අපගේ අපනයන සඳහා, විශේෂයෙන් රෙදිපිළි සහ අගය එකතු කළ නිෂ්පාදන සඳහා වෙළඳපොළ ප්රවේශය අවශ්යයි. අපට දේශගුණික මූල්ය පහසුකම් (Climate finance) ද අවශ්ය වේ – 'ඩිට්වා' සුළි කුණාටුව (Cyclone Ditwah) හේතුවෙන් අපට ඩොලර් බිලියන ගණනක් අහිමි විය. සැබෑ හානිය තක්සේරු කිරීමට අපට සති කිහිපයක් ගතවනු ඇත. දේශගුණික විපර්යාසවලට අනුවර්තනය වීම සඳහා අපට ආධාර අවශ්ය වේ: පූර්ව අනතුරු ඇඟවීමේ පද්ධති, ඔරොත්තු දෙන යටිතල පහසුකම් සහ වෙරළාරක්ෂාව ඊට ඇතුළත්ය. අපට තාක්ෂණය සහ ආයෝජන අවශ්යයි – ඩිජිටල් යටිතල පහසුකම්, නිෂ්පාදන සහ පුනර්ජනනීය බලශක්තිය ඇතුළු හැකි සෑම අංශයකම එක්සත් ජනපද සමාගම් ශ්රී ලංකාවේ ආයෝජනය කරනු දැකීමට අපි කැමැත්තෙමු.
අපට තාක්ෂණ හුවමාරුව අවශ්යයි. අප ලබා දෙන්නේ ඉන්දු-පැසිෆික් කලාපයේ උපායමාර්ගිකව පිහිටි, ස්ථාවර, ප්රජාතන්ත්රවාදී හවුල්කරුවෙකි. නාවික ගමනාගමනයේ නිදහස වෙනුවෙන් අපි කැපවී සිටිමු. වරාය සහ ප්රවාහන (logistics) සහයෝගීතාව පිළිබඳව අපි උනන්දුවක් දක්වමු. සමුද්රීය ආරක්ෂක සහයෝගීතාව, ත්රස්තවාදය මැඩපැවැත්වීම සහ මත්ද්රව්ය ජාවාරම වැනි පොදු උත්සුකයන් පිළිබඳ සහයෝගීතාව ගැඹුරු කිරීමට ද අපි බලාපොරොත්තු වෙමු.
Newsweek: රාජ්ය ණය ප්රමාණය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් (GDP) 100% කට වඩා ඉහළ මට්ටමක පවතින විට, දිළිඳුම ජනතාවට පීඩාවක් ඇති නොවන පරිදි තවත් පැහැර හැරීමක් (default) වළක්වා ගනිමින් මෙය විසඳීමට ඔබ සැලසුම් කරන්නේ කෙසේද?
දිසානායක: අපි ඓතිහාසික ණය ප්රතිව්යුහගත කිරීමේ ක්රියාවලියක් අවසන් කළා පමණි, නමුත් ඒ සමඟම තවත් ව්යසනයකට මුහුණ දීමට සිදු විය – ඒ 'ඩිට්වා' සුළි කුණාටුවයි. මූලික ඇස්තමේන්තු පෙන්වා දෙන්නේ හානිය අපගේ දූපත මෙතෙක් විඳදරාගත් ඕනෑම ස්වාභාවික විපතකට වඩා වැඩි විය හැකි බවයි. එබැවින් දේශගුණික ව්යසනයන්ගෙන් නැවත ගොඩනැගෙන අතරතුර අපට ණය පියවීමට සිදුවනු ඇත. දේශගුණික විපර්යාසවලට ගොදුරු විය හැකි රටවල් සඳහා ණය තිරසාර රාමු වෙනස් විය යුත්තේ මේ නිසා ය.
අපගේ ආර්ථිකයේ දශක ගණනාවක් පැවති දුර්වලතා මඟහරවා ගැනීම සඳහා අපි අපනයන කේන්ද්රීය වර්ධනයක් අනුගමනය කරන්නෙමු. අපි රජයේ ආදායම වැඩි කරමින්, ඩිජිටල්කරණය හරහා අපගේ බදු පදනම පුළුල් කරමින් සහ සමාජ වියදම් ආරක්ෂා කරමින් සිටිමු. 'ඩිට්වා' සුළි කුණාටුවෙන් 20,000 කට වැඩි පිරිසකට නිවාස අහිමි විය. සියල්ල අහිමි වූ මිනිසුන් මත අපට කප්පාදු පැටවිය නොහැක. අපි ඉලක්කගත මුදල් හුවමාරු පුළුල් කිරීම, අත්යවශ්ය ඖෂධ සඳහා සහනාධාර ලබා දීම, කෘෂිකාර්මික යළි පිබිදීම සඳහා ආයෝජනය කිරීම සහ නිවාස, පාසල්, රෝහල් සහ පොදු යටිතල පහසුකම් නැවත ගොඩනැගීම සිදු කරන්නෙමු. IMF වැඩසටහනේ පරාමිතීන් තුළ ක්රියාත්මක වන අතරතුර අපට මෙය කිරීමට සිදුවේ. අපට අපගේ හවුල්කරුවන්ගේ සහ ජාත්යන්තර සංවිධානවල සහාය අවශ්යයි.
Newsweek: ශ්රී ලංකාව 2024 දී 5% ක වර්ධනයක් වාර්තා කළ අතර 2025 දී 2.3% ක ප්රාථමික අතිරික්තයක් ඉලක්ක කරයි. IMF රාමුව තුළ, ඉදිරි මාස 12-18 තුළ අඩු ආදායම්ලාභී පවුල් සඳහා දෘශ්යමාන සහනයක් ලබා දිය හැකි ප්රතිපත්තිමය ක්රියාමාර්ග මොනවාද?
දිසානායක: 'ඩිට්වා' සුළි කුණාටුව මිලියන දෙකක පමණ ජනතාවකට දැඩි ලෙස බලපෑ අතර, නිවාස 55,000 කට ආසන්න ප්රමාණයකට හානි වී සමහරක් සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ විය. මෙම පවුල්වලට ක්ෂණික, දෘශ්යමාන සහනයක් අවශ්ය වේ. එක – ගංවතුරට ඔරොත්තු දෙන නිවාස ඉදිකිරීමට අපට උදව් කිරීමට සිදුවනු ඇත. මෙය පවුල් ආරක්ෂා කරන අතරම ඉදිකිරීම් රැකියා උත්පාදනය කරනු ඇත. දෙක – අපට වී වගා කළ කුඹුරු අක්කර 273,000ක් පමණ අහිමි විය. ගොවීන්ට නැවත වගා කළ හැකි වන පරිදි අපි බීජ, උපකරණ සහ තාක්ෂණික සහාය ලබා දිය යුතුය. කෘෂිකර්මාන්තය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීම සඳහා පමණක් අපට විශාල අරමුදල් ප්රමාණයක් අවශ්ය වනු ඇත. මෙය හුදෙක් ආපදා යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමක් පමණක් නොව ආහාර සුරක්ෂිතතාවය ද වේ. තෙවනුව – දුප්පත් පවුල්වලට වඩාත්ම වැදගත් වන තැන්වල අපි සහනාධාර පවත්වා ගනිමු: ඖෂධ, ඉන්ධන, මූලික ආහාර ද්රව්ය. හතරවනුව – යටිතල පහසුකම් අලුත්වැඩියාව රැකියා උත්පාදනය කරනු ඇත.
Newsweek: ඔබේ රජය මෑතකදී මහා පරිමාණ විදේශ ආයෝජන යෝජනා නව පරීක්ෂාවකට ලක් කර ඇත. ප්රාග්ධනය යෙදවීමට තරම් ශ්රී ලංකාව අනාවැකි කිව හැකි (predictable) ස්ථානයක් බව ඔබ විදේශීය ආයෝජකයින්ට ඒත්තු ගන්වන්නේ කෙසේද?
දිසානායක: අපි පැහැදිලි නිර්ණායක සහිත විනිවිද පෙනෙන, නීති මත පදනම් වූ ඇගයීම් ක්රමයක් ස්ථාපිත කරමින් සිටිමු: පාරිසරික සහ දේශගුණික ඔරොත්තු දීමේ ප්රමිතීන්, ආර්ථික ශක්යතාව, තාක්ෂණ හුවමාරුව සහ දේශීය ධාරිතා ගොඩනැගීම, කම්කරු සහ සමාජ ආරක්ෂණය, සහ ජාතික සංවර්ධන ඉලක්ක සමඟ පෙළගැස්වීම ඊට ඇතුළත්ය. විදේශීය ආයෝජකයින්ට කරුණු තුනක් අවශ්ය වේ: පැහැදිලි බව, ස්ථාවරත්වය සහ විශ්වාසය. ආයෝජකයා සහ ශ්රී ලාංකික ජනතාවගේ අවශ්යතා යන දෙකම ආරක්ෂා කරන පිරිසිදු, අනාවැකි කිව හැකි ආයෝජන පරිසරයක් අපි නිර්මාණය කරමින් සිටිමු. පළමුව, ප්රමාදයන් අවම කිරීම, සැඟවුණු බලපෑම් ඉවත් කිරීම සහ පැහැදිලි තීරණ ගැනීමේ මාවතක් සැපයීම සඳහා අපි 'තනි කවුළුවේ ආයෝජන අනුමැතියේ පද්ධතියක්' (single-window investment approval system) හඳුන්වා දී ඇත.
ආයෝජකයින්ට කාල රාමු, අවශ්ය ලියකියවිලි සහ වගකිවයුතු නිලධාරීන් ඇතුළුව සම්පූර්ණ ක්රියාවලිය මාර්ගගතව (online) දැක ගත හැකි වනු ඇත. මීට අමතරව, ආයෝජකයින් සඳහා සාධාරණත්වය, නීතිමය නිශ්චිතභාවය සහ බලාත්මක කළ හැකි අයිතිවාසිකම් සහතික කිරීම සඳහා අපි නව ආයෝජන ආරක්ෂණ පනතක් කෙටුම්පත් කරමින් සිටිමු. දෙවනුව, සෑම විශාල ව්යාපෘතියක්ම විනිවිද පෙනෙන, නීති මත පදනම් වූ ඇගයීමකට ලක් වනු ඇත. එනම් සම්මත ටෙන්ඩර් පටිපාටි සහ පූර්ව නිර්වචනය කළ තිරසාර නිර්ණායකයන්ය. අභ්යන්තරිකයින්ට හෝ දේශපාලනිකව සම්බන්ධ කණ්ඩායම්වලට විශේෂ සැලකිල්ලක් නොදක්වනු ඇත, එය හරියටම ආයෝජකයින් බොහෝ කලක සිට ඉල්ලා සිටි දෙයකි. තෙවනුව, අපි නීතිමය සහ නියාමන රාමුව ශක්තිමත් කරමින් සිටිමු. ඩිජිටල් ප්රසම්පාදන පද්ධති, අනිවාර්ය වත්කම් ප්රකාශ කිරීම් බලාත්මක කිරීම සහ ස්වාධීන අධීක්ෂණ යාන්ත්රණ ස්ථාපිත කිරීම අප ගන්නා ක්රියාමාර්ග කිහිපයක් පමණි.
මෙයින් සහතික වන්නේ පුද්ගලික ජාලයන් මත නොව, කුසලතාව, ශක්යතාව සහ ජාතික ප්රතිලාභ මත පදනම්ව අනුමැතිය ලබා දෙන බවයි. අවසාන වශයෙන්, අපි දේශපාලන ස්ථාවරත්වය සහ නීතියේ ආධිපත්යය පවත්වාගෙන යන්නෙමු—ආයෝජක විශ්වාසය සඳහා ප්රබලම සංඥා දෙක එයයි. හදිසි ප්රතිපත්ති වෙනස් කිරීම් හෝ පාරාන්ධ තීරණ ගැනීම් සහිත පද්ධතියකට වඩා දිගුකාලීන ආර්ථික සැලසුම් සමඟ පෙළගැසුණු ස්ථාවර රජයක් වඩා ආකර්ෂණීය වේ. කෙටියෙන් කිවහොත්: ශ්රී ලංකාව ආයෝජන සාදරයෙන් පිළිගනී, නමුත් අපට අවශ්ය වන්නේ විනිවිද පෙනෙන, අනාවැකි කිව හැකි සහ ඵලදායී ආයෝජනයයි. ආයෝජකයින් නීති රීති දන්නා විට සහ නීති හදිසියේ වෙනස් නොවන බව විශ්වාස කරන විට, ඔවුන් වැඩි ප්රාග්ධනයක් කැප කරයි, තාක්ෂණය ගෙන එයි සහ රැකියා උත්පාදනය කරයි. අපි ගොඩනගමින් සිටින්නේ එම පරිසරයයි.