මසාහිනා ඇන්ද ඇඳුමේ නැවක සුක්කානම ධර්ම චක්‍රයට පටළවාගත් පොලිසියට වැඩ වැරදුණ හැටි

හසලක ප්‍රදේශයේ, 47 හැවිරිදි අබ්දුල් රහීම් මසාහිනා නමැති කාන්තාවක් විසින් ඇඳ සිටි කබායක වූ රූපයක්, ධර්ම චක්‍රය ලෙස වැරදි ලෙස අර්ථකථනය කරමින් ඇයව අත්අඩංගුවට ගැනීමේ සිදුවීම සම්බන්ධයෙන්, 2025 ජූලි 30 වන දින ශ්‍රී ලංකා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් ලබාදුන් තීන්දුව, මෙරට පුද්ගල නිදහස හා මූලික අයිතිවාසිකම් සුරැකීමේ ඉතිහාසයේ වැදගත් සන්ධිස්ථානයක් සනිටුහන් කළේය.

මෙම තීන්දුව මගින් රාජ්‍ය නිලධාරීන්ගේ බලතල ක්‍රියාත්මක වීමේ සීමාවන් සහ සාධාරණ විමර්ශනයකින් තොරව පුද්ගලයන් අත්අඩංගුවට ගැනීමේ බරපතලකම යළි අවධාරණය කෙරිණි.



මෙම සිදුවීමට පාදක වූයේ 2019 මැයි 17 වන දින, මසාහිනා මහත්මිය විසින් පැළඳ සිටි, නැවක සුක්කානමක රුව සහිත ඇඳුමකි. පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරයෙන් අනතුරුව රට තුළ පැවති දැඩි සංවේදී වාතාවරණය මධ්‍යයේ, එම සංකේතය බෞද්ධ සංකේතයක් වන ධර්ම චක්‍රයට අපහාසයක් ලෙස හුවා දක්වමින්, එවකට හසලක පොලිස් ස්ථානාධිපතිවරයා ලෙස කටයුතු කළ පොලිස් පරීක්ෂක චන්දන නිශාන්ත විසින් ඇයව අත්අඩංගුවට ගන්නා ලදී. මෙම ක්‍රියාව තුළින් සිය මූලික අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය වූ බව පවසමින් මසාහිනා මහත්මිය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය වෙත පෙත්සමක් ඉදිරිපත් කළාය.

විනිසුරු යසන්ත කෝදාගොඩ, කුමුදුනී වික්‍රමසිංහ සහ ශිරාන් ගුණරත්න යන ත්‍රිපුද්ගල විනිසුරු මඩුල්ල ඉදිරියේ විභාග වූ මෙම නඩුවේදී, පෙත්සම්කාරියගේ මූලික අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය වී ඇති බවට ඒකමතිකව තීරණය විය. ඒ අනුව, අදාළ පොලිස් පරීක්ෂකවරයා සිය පෞද්ගලික මුදලින් රුපියල් 30,000ක වන්දියක් මසාහිනා මහත්මියට ගෙවිය යුතු බවට අධිකරණය නියෝග කළේය. එම මුදල ගෙවීම සඳහා පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුවේ හෝ පොලිස් සුබසාධක අරමුදල් භාවිත නොකළ යුතු බවට පොලිස්පතිවරයා විසින් අධිකරණයට සහතිකයක් ලබාදිය යුතු බවද වැඩිදුරටත් නියම විය.

මෙම නියෝගයට අමතරව, එක්සත් ජාතීන්ගේ සිවිල් හා දේශපාලන අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ සම්මුති පනතේ (ICCPR) 3(1) වගන්තිය යටතේ අත්අඩංගුවට ගැනීම් සිදුකිරීමේදී අනුගමනය කළ යුතු ක්‍රියා පටිපාටිය පිළිබඳව, නීතිපතිවරයාගේ ද උපදෙස් ලබාගෙන, සියලු පොලිස් ස්ථාන වෙත නව චක්‍රලේඛයක් නිකුත් කරන ලෙස ද පොලිස්පතිවරයාට නියෝග කෙරිණි. මෙමගින් අනාගතයේදී මෙවැනි පදනම් විරහිත අත්අඩංගුවට ගැනීම් වළක්වා ගැනීමට අවශ්‍ය නීතිමය රාමුව ශක්තිමත් කිරීම අපේක්ෂා කෙරේ.



මෙම නඩු තීන්දුව, රාජ්‍ය බලය හමුවේ සාමාන්‍ය පුරවැසියාගේ අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා අධිකරණයේ ඇති කාර්යභාරය ඉස්මතු කරන්නකි. ආගමික සංවේදීතාවන් මත පදනම්ව නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී පොලිසිය ඇතුළු බලධාරීන් කෙතරම් දුරට වගකීම් සහගත හා අපක්ෂපාතී විය යුතුද යන්න මෙයින් මනාව පැහැදිලි වෙයි. විශේෂයෙන්ම සුළුතර ජන කොටස් ඉලක්ක කරගනිමින් ඇතැම් නීති අත්තනෝමතික ලෙස භාවිත කිරීම වැළැක්වීමට මෙම තීන්දුව ප්‍රබල පූර්වාදර්ශයක් සපයයි.

කෙසේ වෙතත්, වසර හයකට අධික කාලයක් පුරා අබ්දුල් රහීම් මසාහිනා සහ ඇගේ පවුල විඳි මානසික පීඩනය, සමාජ අපවාදය සහ ගෞරවයට සිදු වූ හානිය, රුපියල් තිස් දහසක මූල්‍යමය වන්දියකින් පමණක් සමනය කළ නොහැකි බව සමාජ කතිකාවත තුළ මතුවී තිබේ. ඇය නොදැනුවත්වම ජාතිවාදී අර්ථකථනයක ගොදුරක් බවට පත්වූ අතර, මුස්ලිම් කාන්තාවක් ලෙස ඇයගේ අනන්‍යතාවය ද මෙම සිදුවීම තුළ ප්‍රශ්න කෙරිණි.

එබැවින්, මෙම මූල්‍යමය වන්දියට එහා ගිය, ගැඹුරු සංහිඳියාත්මක ක්‍රියාමාර්ගයක අවශ්‍යතාව පැනනගී. අබ්දුල් රහීම් මසාහිනා මහත්මියගෙන් සහ ඇගේ පවුලෙන්, මෙම අසාධාරණය සිදුකළ රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණය සහ පොලීසිය විසින් විධිමත් සමාවක් ඉල්ලා සිටීම, ඇයට අහිමි වූ ගෞරවය යළි තහවුරු කිරීමටත්, සමාජය තුළ ඇයට එල්ල වූ කළු පැල්ලම මකා දැමීමටත් අත්‍යවශ්‍ය පියවරක් වනු ඇත. එවැනි ක්‍රියාවක්, ශ්‍රී ලංකාවේ බහු-ආගමික සහ බහු-සංස්කෘතික සමාජය තුළ සියලු පුරවැසියන්ගේ අයිතිවාසිකම් හා ගරුත්වය ආරක්ෂා කිරීමට රාජ්‍යය දක්වන කැපවීම සංකේතාත්මකව තහවුරු කරනු ඇත.