නායකයෙකු නැතිව නේපාලය අවුල් ජාලයක

සමාජ මාධ්‍ය තහනමට සහ දූෂණයට එරෙහිව 'ජෙන් Z' පරම්පරාවේ තරුණ තරුණියන්ගේ දැවැන්ත විරෝධය හමුවේ නේපාලයේ සමස්ත දේශපාලන පද්ධතියම බිඳවැටී ඇත. මේ හේතුවෙන් අගමැති කේ.පී. ෂර්මා ඔලී ඇතුළු කැබිනට් අමාත්‍යවරුන් කිහිප දෙනෙකුට සිය ජීවිත බේරා ගැනීමට පලා යාමට සිදුවිය.

තරුණයින්ගේ මෙම දැවැන්ත විරෝධය නේපාල දේශපාලන භූමිය සෙලවූ අතර තත්වය පාලනය කිරීම සඳහා හමුදාවට වීදිවලට ​​බැසීමට සිදුවිය. කෙසේ වෙතත්, කාලයත් සමඟ ප්‍රචණ්ඩත්වය ක්‍රමයෙන් අඩුවෙමින් පවතින අතර අන්තර්වාර ආණ්ඩුවේ නායකයා නම් කිරීම සඳහා සාකච්ඡා සිදුවෙමින් පවතී. අද නේපාලයේ සිදුවූ වැදගත්ම සිදුවීම් 10ක් මෙලෙස වාර්තා විය.

අන්තර්වාර ආණ්ඩුවේ නව නායකයා නම් කිරීමේ ක්‍රියාවලිය ආරම්භ විය. මේ සම්බන්ධයෙන් විරෝධතාකරුවන්ගේ ‘ජෙන් Z’ නියෝජිතයින් සහ ජනාධිපති රාම්චන්ද්‍ර පවුඩෙල් සහ හමුදා ප්‍රධානී අශෝක් රාජ් සිග්ඩෙල් සමඟ හමුදා මූලස්ථානයේදී සාකච්ඡා පවත්වන බවට ආරංචි මාර්ග පවසා සිටී.

වාර්තා වලට අනුව විරෝධතාකරුවන්ගේ ‘ජෙන් Z’ කණ්ඩායම අන්තර්වාර ආණ්ඩුවේ නායකත්වය සඳහා හිටපු අගවිනිසුරු සුශිලා කාර්කි, කත්මණ්ඩු නගරාධිපති බලේන්ද්‍ර ෂා සහ තවත් දෙදෙනෙකුගේ නම් සලකා බලමින් සිටී. මෙම සාකච්ඡාව අතරතුර විශාල පිරිසක් හමුදා මූලස්ථානයෙන් පිටත රැඳී සිටිනු දක්නට ලැබුණි.

මෙයට අමතරව නේපාල විදුලි බල අධිකාරියේ හිටපු ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී කුල්මන් ඝිසින් සහ ධාරාන් නගරාධිපති හර්කා සම්පං ද සලකා බැලෙමින් පවතින අනෙක් නම් දෙක බව ආරංචි මාර්ග සඳහන් කරයි. කෙසේ වෙතත්, නගරාධිපති ෂා කාර්කිට සහය පළ කළ නමුත් නව කැබිනට් මණ්ඩලයට නායකත්වය දෙන්නේ කවුරුන්ද යන්න තවමත් පැහැදිලි නැත. විරෝධතාකරුවන්ගේ 'ජෙන් Z' කණ්ඩායමේ කොටසක් ඔවුන්ගේ නම් පිළිබඳව සැකයෙන් සිටී.

ප්‍රචණ්ඩ විරෝධතා අතරතුරදී බන්ධනාගාර ගැටුමකින් සිරකරුවන් තිදෙනෙකු ජීවිතක්ෂයට පත්විය. මේ වන විට 15,000 කට අධික සිරකරුවන් සංඛ්‍යාවක් පලාගොස් ඇත. අඟහරුවාදා සිට පුපුරා ගිය ප්‍රචණ්ඩත්වය හේතුවෙන් ආරක්ෂක අංශ සමඟ ඇති වූ ගැටුම්වලින් මියගිය සිරකරුවන්ගේ සංඛ්‍යාව අට දක්වා ඉහළ ගොස් ඇතැයි වාර්තා වේ. මාධ්‍ය වාර්තා වලට අනුව, බ්‍රහස්පතින්දා උදෑසන මධේස් පළාතේ රාමේචාප් දිස්ත්‍රික් බන්ධනාගාරයේදී සිරකරුවන් සහ ආරක්ෂක අංශ අතර ඇතිවූ ගැටුමකින් සිරකරුවන් තිදෙනෙකු මියගොස් තවත් 13 දෙනෙකු තුවාල ලබා ඇත. ගෑස් සිලින්ඩර පුපුරවා බන්ධනාගාරයෙන් පැන යාමට සිරකරුවන් උත්සාහ කිරීමේදී මෙම ගැටුම ආරම්භ විය. තත්ත්වය පාලනය කිරීමට ආරක්ෂක අංශ විසින් වෙඩි තැබීමෙන් සිරකරුවන් තිදෙනෙකු මිය ගොස් ඇත.

'ද කත්මණ්ඩු පෝස්ට්' පුවත්පතට අනුව, තරුණ විරෝධතාකරුවන් බන්ධනාගාර කිහිපයකට කඩා වැදී පරිපාලන ගොඩනැගිලිවලට ගිනි තබා බලහත්කාරයෙන් දොරටු විවෘත කිරීමත් සමඟ බන්ධනාගාරවලින් පැන යාම ආරම්භ විය.

බදාදා සවස වන විට, බන්ධනාගාර 25 කට වැඩි ගණනකින් සිරකරුවන් 15,000 කට වඩා පලා ගොස් ඇති බව තහවුරු විය. වාර්තා වලට අනුව මින් ස්වල්ප දෙනෙක් පමණක් ස්වේච්ඡාවෙන් ආපසු පැමිණ හෝ නැවත අත්අඩංගුවට ගෙන ඇත. ගණ්ඩකී පළාතේ කාස්කි දිස්ත්‍රික් බන්ධනාගාරයෙන් සිරකරුවන් 773 දෙනෙක් පැන ගියහ. පැන ගිය අය අතර ඉන්දීය ජාතිකයින් 13 දෙනෙකු සහ වෙනත් විදේශිකයන් හතර දෙනෙකු ද සිටින බව බන්ධනාගාර අධිකාරී රාජේන්ද්‍ර ෂර්මා පැවසීය.

මෙම ප්‍රචණ්ඩකාරී විරෝධතා වලින් පසුව සිය ගණනක් ජනතාව නේපාලයෙන් පිටව යාමට උත්සාහ කරමින් සිටිති. කත්මණ්ඩු හි පිහිටි නේපාලයේ ප්‍රධාන ගුවන් තොටුපළට අද සිය ගණනක් ජනතාව පැමිණ සිටියේ රටින් පිටවීම සඳහා ගුවන් ගමන් කිරීමට අපේක්ෂාවෙනි. රටේ ප්‍රචණ්ඩ විරෝධතා හේතුවෙන් රට පාලනය කරන්නේ කවුරුන්ද යන්න පිළිබඳ අවිනිශ්චිතතාවයක් පවතී. බදාදා අගභාගයේදී ගුවන් තොටුපළ නැවත විවෘත කිරීමෙන් සහ බ්‍රහස්පතින්දා ජාත්‍යන්තර ගුවන් ගමන් නැවත ආරම්භ කිරීමෙන් පසුව බොහෝ දෙනෙක් රටින් පිටව යාමට උත්සාහ කළහ.

සියලු පාර්ශ්වයන්ගෙන් සාමය පවත්වා ගැනීමට සහය දෙන ලෙස ජනාධිපති රාම්චන්ද්‍ර පවුඩෙල් ඉල්ලා සිටියේය. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාමය රාමුව තුළ පවතින දේශපාලන තත්ත්වය විසඳීමට තමා උත්සාහ කරන බවද ඔහු පැවසීය. වත්මන් අර්බුදය සම්බන්ධයෙන් ජනාධිපතිවරයා අදහස් දැක්වූ පළමු අවස්ථාව මෙයයි. අඟහරුවාදා 'ජෙන් Z' කණ්ඩායම් විසින් ජනාධිපති කාර්යාලයට සහ ඔහුගේ නිවසට ගිනි තැබීමෙන් පසු ඔහු ප්‍රසිද්ධියේ දක්නට නොලැබුණි.

නේපාලයේ සිරවී සිටි බංග්ලාදේශ ජාතික පාපන්දු කණ්ඩායම මේ වන විට ආපසු සිය රට බලා ගොස් ඇත. බංග්ලාදේශ ගුවන් හමුදාවේ C-130 ගුවන් යානයකින් කණ්ඩායමේ සාමාජිකයින් ඩකා වෙත පැමිණ ඇත. පාපන්දු කණ්ඩායම සමඟ ගිය මාධ්‍යවේදී උමර් ෆාරුක් රුබෙල් පැවසුවේ, “බංග්ලාදේශ ජාතික පාපන්දු කණ්ඩායමේ ක්‍රීඩකයින් 23ක්, පුහුණුකරුවන්, නිලධාරීන් සහ මාධ්‍යවේදීන් ඇතුළු 57 දෙනෙක් බංග්ලාදේශ ගුවන් හමුදාවේ C-130 ගුවන් යානයකින් ආපසු පැමිණියහ.” ඔහු තවදුරටත් කියා සිටියේ “සැප්තැම්බර් 3 වෙනිදා නේපාලය සමඟ සුහද තරඟයක් සඳහා බංග්ලාදේශ ජාතික පාපන්දු කණ්ඩායම කත්මණ්ඩුවට ගිය බවයි.”

රුබෙල් පැවසුවේ “සැප්තැම්බර් 6 වෙනිදා බංග්ලාදේශ ජාතික පාපන්දු කණ්ඩායම නේපාලයට එරෙහිව ඔවුන්ගේ පළමු සුහද තරඟයට ක්‍රීඩා කළ අතර එය ජය පරාජයෙන් තොරව අවසන් වූ බවයි.” ඔහු කියා සිටියේ සැප්තැම්බර් 9 වැනිදා පැවැත්වීමට නියමිතව තිබූ දෙවැනි තරගය ප්‍රචණ්ඩකාරී තත්ත්වය හේතුවෙන් පැවැත්වීමට නොහැකි වූ බවයි. එතැන් සිට බංග්ලාදේශ පාපන්දු කණ්ඩායම කත්මණ්ඩුහි ක්‍රවුන් ඉම්පීරියල් හෝටලයේ සිරවී සිටියේය.



ආන්ද්‍රා ප්‍රදේශ්හි තොරතුරු තාක්ෂණ අමාත්‍ය නාරා ලෝකේෂ් අද ප්‍රකාශ කළේ තෙලූගු ජාතිකයින් 144 දෙනෙකු කත්මණ්ඩු සිට විශේෂ ගුවන් යානයකින් විශාකාපට්නම් සහ තිරුපති වෙත ආරක්ෂිතව ගෙන ගිය බවයි. ආන්ද්‍රා ප්‍රදේශ් රජයට අනුව, තෙලූගු ජාතිකයින් 150 කට වැඩි පිරිසකට කත්මණ්ඩු ගුවන් තොටුපළේදී ගුවන් යානයට ගොඩවීමට අවසර ලැබී ඇති අතර සිමිකොට් සිට පැමිණි 12 දෙනෙකුගෙන් යුත් කණ්ඩායමක් නේපාලගන්ජ් හරහා ආරක්ෂිතව ඉන්දියාවට ඇතුළු වී ඇත.

කත්මණ්ඩු නිම්නයේ දිස්ත්‍රික්ක තුනක ඇඳිරි නීතිය දිගු කිරීමට නේපාල හමුදාව කටයුතු කර තිබේ. ඒ සමඟම ඇතැම් කාලසීමාවන් සඳහා ජනතාවට ගමන් කිරීමට අවසර ලබා දී ඇත. නේපාල හමුදාව විසින් නිකුත් කරන ලද නිවේදනයකට අනුව, කත්මණ්ඩු නිම්නයේ දිස්ත්‍රික්ක තුනේ, එනම් කත්මණ්ඩු, ලලිට්පූර් සහ භක්තපූර් හි උදෑසන 6 සිට ඇඳිරි නීතිය ඉවත් කර ඇත. සවස 5 සිට 7 දක්වා ලිහිල් කිරීමෙන් පසු සිකුරාදා සවස 7 සිට උදෑසන 6 දක්වා රාත්‍රී ඇඳිරි නීතිය පවතිනු ඇති බව හමුදාව පවසයි. නේපාලයේ ඇඳිරි නීතිය ලිහිල් කළ විගසම, ජනතාව අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ මිලදී ගැනීමට වෙළඳපොළවල්, සාප්පු සහ සිල්ලර වෙළඳසැල් වෙත දිව ගියහ. මාර්ගවල දක්නට ලැබුණේ වාහන කිහිපයක් පමණි.

කත්මණ්ඩු නුවරට පැය දෙකක සහනයක් ලබා දීමෙන් පසු නැවතත් ඇඳිරි නීතිය පනවා තිබේ. සවස 5 සිට 7 දක්වා පැය දෙකක සහනයක් ලබා දීමෙන් පසුව කත්මණ්ඩු නුවරට නැවතත් ඇඳිරි නීතිය පනවා ඇත. කත්මණ්ඩු නුවර අද සිදුවූ මාරාන්තික විරෝධතාවලින් පසුව, නේපාල හමුදාවේ සන්නද්ධ භටයන් වීදිවල මුර සංචාරයේ යෙදෙන අතර පදිංචිකරුවන්ට නිවෙස් තුළ රැඳී සිටින ලෙසට උපදෙස් ලබා දුනි. දැවැන්ත නොසන්සුන්තාවයෙන් පසුව නගරයේ තත්ත්වය 'සාමාන්‍ය' තත්වයට පත් කිරීම සඳහා පනවන ලද අවිනිශ්චිත කාලයක් සඳහා වූ ඇඳිරි නීතිය යටතේ නේපාල හමුදාව වාහන සහ පදිකයින් පරීක්ෂා කළේය.

සෞඛ්‍ය හා ජනගහන අමාත්‍යාංශයට අනුව, ඉරිදා සවස සිට 'ජෙන් Z' කණ්ඩායම විසින් මෙහෙයවන ලද ප්‍රචණ්ඩකාරී විරෝධතා හේතුවෙන් මියගිය සංඛ්‍යාව 30 දක්වා ඉහළ ගොස් ඇත. බදාදා සවස නිකුත් කළ නිවේදනයක, අමාත්‍යාංශය කියා සිටියේ 1,061 දෙනෙකු තුවාල ලබා ඇති බවයි. තුවාල ලැබූවන්ගෙන් 719 දෙනෙකු රෝහලෙන් පිටව ගොස් ඇති අතර 274 දෙනෙකු රෝහල් ගත කර ඇත.

ආණ්ඩුව පෙරලා දැමූ මාරාන්තික විරෝධතා අතරතුර විශාල වශයෙන් සිරගෙවල් කඩා දැමීමෙන් පසු පැන ගොස් සිටි සිරකරුවන් 200ක් පමණ නැවත අත්අඩංගුවට ගත් බව නේපාල හමුදාව අද ප්‍රකාශ කළේය. මෙය පලාගිය දහස් ගණනක් සිරකරුවන්ගෙන් සුළු කොටසක් පමණි.

පොලිසියට අනුව, අවුල් සහගත තත්ත්වය තුළ රට පුරා බන්ධනාගාරවලින් සිරකරුවන් 15,000ක් පමණ පලා ගිය අතර, පාලනය ලබා ගැනීමට ආරක්ෂක අංශ අරගල කළහ. දශක ගණනාවකට පසු ඇති වූ දරුණුතම ප්‍රචණ්ඩ විරෝධතාවලින් පසුව සාමය යළි ස්ථාපිත කිරීමට හමුදාව සහ පොලිසිය උත්සාහ කරන බැවින් මෙය අභියෝගයක් වී ඇත.