13-friday

අද මැයි මස 13 වන සිකුරාදාය. ‘13 වන සිකුරාදා‘ යනු අපලදිනයක් ලෙගස ලෝකයම කථාබහ කරයි.
දිගු කලක් තිස්සේ අවාසනාවේ පෙර නිමිත්තක් ලෙස සලකනු ලැබූ, 13 වැනි සිකුරාදා 19 වැනි සියවසේ අග භාගයේ රහස් සමාජයකට සම්බන්ධවූවාසේම, 20 වැනි සියවසේ නවකතා, ත්‍රාසජනක චිත්‍රපට වලටද වස්තු විෂය විය.


ඉංග්‍රීසි බසින් ප්‍රචණ්ඩකාරී යෙදුම්  දෙකක් - (paraskavedekatriaphobia සහ friggatriskaidekaphobia)මගින්ද මෙයට ඇති බිය විස්තර කරයි. 13 සිකාරාදා යනු අවාසනාවන්ත දවස ලෙස විස්තරවේ.

 13 වැනි සිකුරාදා අසුබ සම්ප්‍රදාය ආරම්භ වූයේ කවදාද යන්න නිශ්චිතව කිව නොහැකි වුවද, අසුබ මිථ්‍යා විශ්වාසයන් සියවස් ගණනාවක් තිස්සේ අංක 13 වටා කැරකෙමින් තිබේ.



අංක 13 ට ඇති බිය ගැන මනෝවිද්‍යාත්මක යෙදුමක් පවා නම් කර ඇත. එය  triskaidekaphobia නම්වේ.
මේ නිසා ශ්‍රී ලංකාවේ පවා වාහනවල අංකයේ එකතුව 13  වනවිට එහි අසුබ බව නිසා නැවත අලෙවි කරගන්නට පවා අපහසු බව පෙන්වාදී එවැනි එකතූන් සහිත අංක ලබාදීම නතර කර ඇත.

13 වැනි සිකුරාදා අසුබ වන්නේ ඇයිද යන්න සෙවීමේදී බයිබලානුකුල සම්ප්‍රදායට අනුව, සිකුරාදාට පෙර බ්‍රහස්පතින්දා දින පවත්වන ලද අවසන් රාත්‍රී භෝජන සංග්‍රහයට අමුත්තන් 13 දෙනෙකු සහභාගී වීමද අවසාන රාත්‍රී භෝජන සංග්‍රහයේ ආසන සැකැස්ම, මේසයක අමුත්තන් 13 දෙනෙකු සිටීමද නරක පෙර නිමිත්තක් බවට දිගුකාලීන ක්‍රිස්තියානි මිථ්‍යා විශ්වාසයක් ඇති කිරීමට හේතු වූ බව විශ්වාස කෙරේ. සිකුරාදා දිනක යේසුස් වහන්සේ කුරුසියේ ඇණ ගසනු ලැබුවා සේම, සිකුරාදා  ඒව ආදම්ට දැනුමේ ගසෙන් දෛවෝපගත ඇපල් ලබා දුන් දිනය ලෙසද පැවසේ. කායින් ඔහුගේ සහෝදරයා වූ ආබෙල්ව මරා දැමූ දවසද එයයි.

19 වැනි සියවසේ අගභාගයේදී, කැප්ටන් විලියම් ෆෝලර් (1827-1897) නම් නිව් යෝර්ක් ජාතිකයා අංක 13 වටා ඇති කල් පවතින අපකීර්තිය සහ විශේෂයෙන් රාත්‍රී කෑම මේසයක අමුත්තන් 13 දෙනෙකු නොසිටීම පිළිබඳ ලිඛිත නීතිය ඉවත් කිරීමට උත්සාහ කළේය.



1907 දී තෝමස් විලියම් ලෝසන් විසින් ලියන ලද ෆ්‍රයිඩේ, ද ත්‍රිටීන් නවකතාව ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ සිකුරාදා ද 13 වැනි පුරාවෘත්තයේ වැදගත් සන්ධිස්ථානයක් සිදු විය.

නිව් යෝර්ක් නගරයේ කොටස් තැරැව්කරුවෙකු වෝල් වීදියේ අවුල් ජාලයක් ඇති කිරීමට සහ වෙළඳපොලේ මිනීමැරීමට දිනය පිළිබඳ මිථ්‍යා විශ්වාස මත ක්‍රීඩා කරන කතාව මෙම පොතේ සඳහන් විය.

1980 දී නිකුත් වූ ත්‍රාසජනක චිත්‍රපටිය ‘Friday 13‘ මගින් ජේසන් නම් හොකී වෙස්මුහුණු පැළඳ සිටින මිනීමරුවා ලෝකයට හඳුන්වා දුන් අතර එය පොප් සංස්කෘතික ඉතිහාසයේ සුප්‍රසිද්ධ මිථ්‍යා විශ්වාස පිළිබඳ හොඳම උදාහරණයයි.

1307 ඔක්තෝම්බර් 13 වැනි සිකුරාදා, ප්‍රංශයේ IV වන පිලිප් රජුගේ නිලධාරීන් විසින් ශුද්ධ වූ දේශයේ ආරක්ෂාව සඳහා 12 වන සියවසේ පිහිටුවන ලද බලගතු ආගමික හා මිලිටරි නියෝගයක් වන නයිට් ටෙම්ප්ලර් සිය ගණනක් අත්අඩංගුවට ගත්හ.

වඩාත් මෑත කාලවලදී, 13 වැනි සිකුරාදා බකිංහැම් මාලිගයට ජර්මානු බෝම්බ හෙලීම (සැප්තැම්බර් 1940) ඇතුළු කම්පන සහගත සිදුවීම් ගණනාවක් සිදුවී ඇත; නිව් යෝර්ක් හි ක්වීන්ස් හි කිටී ජෙනොවේස් ඝාතනය (මාර්තු 1964); බංගලිදේශයේ 300,000 කට වැඩි පිරිසක් මිය ගිය සුළි කුණාටුවක් (නොවැම්බර් 1970);
ඇන්ඩීස් හි චිලී ගුවන් හමුදා ගුවන් යානයක් අතුරුදහන් වීම (ඔක්තෝබර් 1972); රැප් ගායක Tupac Shakur ගේ මරණය (සැප්තැම්බර් 1996) සහ පුද්ගලයන් 30 දෙනෙකුට මරු කැඳවූ Costa Concordia නෞකාව අනතුරට ලක්වීම. ඒ අතර කැපී පෙනේ.